۱۳۹۷ فروردین ۱۷, جمعه

پرۆتێستانیزمی سیاسی


شاهۆ حوسێنی

پرۆتێستانیزم بەرهەمی حەول‌وکۆششەکانی مارتین لوتێر وەک گەورە ڕێفۆرمخوازی ئایینی بوو کە یەکێک لە دژبەرانی گەورەی کلیسای کاتۆلیک بوو، کلیسای کاتۆلیک باڵی بەسەرهەموو ژیانی مرۆڤ و کۆمەڵگاد کێشا بوو وە پەرە پێدەری ئەوعەقڵییەتە بوو کە هەموو روانگە، کردەوە و دەرکەوتەیەکی ژیانی تاک و کۆمەڵگا دەبێت لە فیلتێری روانگەی کلیسا بگوزەرێت و ئەوە تەنیا کلیسایە کە دەتوانێ و مافی تەفسیر و شرۆڤەی دەقی ئایینی هەیە و هەموو کۆمەڵگا پێویستە گوێ لەمست و مل‌کەچی خوێندنەوە و جۆرێ بۆچوونی کلیسا بن، لووتێر ساڵی ۱٥۱۷ بە نووسینی ۹٥ تێز دژایەتی لەگەڵ ئەو ڕوانگەیەی کلیسا کرد و ڕایەگەیاند، مادام تاکی ئایینی کاتۆلیک دەتوانێ شرۆڤەی دەقی ئایینی بکات کە وابێ هەموو تاکێکی پێگەیشتوو و خوێندەوار دەتوانێ و ئیزنی هەیە سەربەخۆیانە و بەبێ پێویستی بە کلیسا دەقی ئایینی بخوێنێتەوە و شرۆڤەی بکات، بەو پێیە پێویستە مەجالی خوێندن و پێگەیشتنی هەموو تاکێک بڕەخسێت، گرینگترین دەرکەوتەی ئەو ڕوانگەیەی لوتێر ڕەخساندنی مەجال بۆ سەرهەڵدانی تاکی سەربەخۆ کەلێن کەوتنە ناو کلیسا و کومەڵگا بوو کە لە درێژەدا سکۆلاریسم جیاوازی دەسەڵات و ئایینی لێ کەوتەوە.
 
بێ گومان کۆمەڵگای کوردی پێویستی بە پرۆتێستانیزمی سیاسی هەیە، واتە پێویستە پاشەکشە بەو عەقڵییەتە بکرێت کە تاک و کۆمەڵگا بۆ خوێندنەوە و شرۆڤەی دۆخی سیاسی وخواست و ویستی سیاسی پێوویستە ملکەچ و گوێ ڕایەڵی روانگەی حیزبی بن، مادام تاکی حیزبی بۆی هەیە کە خوێندنەوە وشرۆڤەی دۆخی سیاسی بکات، هەموو تاکێکی کۆمەڵگا دەتوانێ و ئازادە شرۆڤەی دۆخی سیاسی بکات‌و خوێندنەوەی بخاتە روو بە شەرتێک بەستێن و بنەما هزرێکانی هەبێت و بەشێوەیەکی ڵۆژیکی و زانستی پێگەیشتبێت، ئەو ڕەوتە لە ئاکام دا تاک و کۆمەڵگای سەربەخۆی سیاسی بەرهەم دێنێت کە بەستێن و بنەمای سەرەکی ئازادی و سەروەری تاک و کۆمەڵگایە.