"بۆچی ۱٦ سەرماوەز ناتوانێت رۆژی خوێندکار بێت"

ئەگەرچەپەکان‌ومیللی-مەزهەبێکان رۆژی ۱٦ سەرماوەز بەرۆژی خوێندکاربزانن ئاساییە، بەڵام مووسیبەتە کۆمەڵگای مەدەنی وکوردیش ئەورۆژە بەرۆژی‌خوێندکار بزانێت، بەڵام بۆچی ۱٦ سەرماوەز ناتوانێت رۆژی خوێندکار بێت؟

١- بزاڤی خوێندکاری ژێرمەجمووعەی بزاڤی کۆمەڵایەتیە، بەو پێیە بزاڤێکی مەدەنیە.
٢- مەدەنی بوونی بزاڤی خوێندکاری بەمانای سیاسی نەبوونی نیە، بەپێچەوانە هەڵسووکەوتی سیاسیشی هەیە.
٣- ئەو هزروئەندێشەیەی کە خوێندکاردەبزوێنێت بەرهەمی ناوخۆیی زانکۆوخوێندکارەکانە نەک حیزب و رێکخراوەی سیاسی.

٤- بەوپێیە بزاڤی خوێندکاری هەم لە ئاستی هزروهەم لە ئاستی پێکهاتە وکردەوە سەربەخۆیە.
٥- بەپێچەوانەی حیزب ورێکخراوەی سیاسی کە ئامانجیان وەدەست گرتنی دەسەڵات وگەیشتن بەناوەندکانی دەسەڵاتە، بزاڤی خوێندکاری بەهیچ شێوەیەک ئەڵترناتیڤی حکوومەت نیەو ئامانجی وەدەست گرتنی دەسەڵات نیە

٦- ئەو سێ خوێندکارەی رۆژی ۱٦سەرماوەز لەتاران کووژران سەربەحیزی توودەوجیبهەی‌میللی بوون، واتە شاخەی دانیشجویی حیزبی توودەوجیبهەی میللی.

"کلان روایتها سرچشمە چالشهای موجود خاورمیانە"

شاهو حسینی

تلاش برای ساختن یک هویت منسجم، هژمون و مقتدر در قالب "ما" بر اساس معیارهای "من" در روند استحالە و از میان برداشتن "دیگری"، امحای هرگونە "غیریت" در قالبهایی نظیر پان ایرانیسم، پان عربیسیم، پان شیعیسیم، پان سنیسم (اخوان المسلمین، القاعدە و داعش)، تقابل میان سنت و مدرنیتە، تقابل میان اسلام گرایی و سکولاریسم، تقابل میان اکثریت و اقلیت، بدون تردید کانون بحرانهای خاورمیانە معاصر است. روایتهای کلانی شامل داستانهای جامع و فراگیر, متون کلاسیک یا روایتی کهن از وقایع تاریخی که در آنها داستان ها یا روایت های جامع و کلان یک حقیقت جهانی و استعلایی نهفته است که بر پایه آن این روایات بنا شده و همە باید همرنگ و همسو با آنها نظم بگیرند. خیزشها و قیامهای موجود در منطقە نشاگر این است کە کلان روايت ها قدرت متقاعدکنندگي خود را از دست داده اند، آن ها صرفا داستان هايي هستند که در صدد توجيه هژمونی، سلطه و مشروعيت بخشيدن به تفسیر خود از حقیقت هستند.

پێوەندناسی نێوان فۆرماسیوەنەکان و زەمان لە کۆمەڵگای کوردی

"خوێندنەوەیەک بەکەڵک وەرگرتن لەپارادایمی دابرانی ئێروین پانۆفسکی"

شاهۆ حوسێنی

بێگومان فۆرم‌و پێکهاتەکان وەک کەرەسەیەک لەخزمەت مرۆڤ‌دا بۆ گەیشتن بەئامانجەکان بەرهەمی پێوەندی نێوان ئایدەکانی مرۆڤ‌و دۆخی کۆمەڵگایە، واتە مرۆڤ‌و کۆمەڵگا بەپێی توانایی‌و دۆخی مەعریفی‌و رواڵەتی خۆیان فۆرماسیونەکان بۆ گەیشتن بەئامانجەکانیان بەخزمەت دەگرن، ئەوەی لەوناوەدا زۆر جێگای سرنجە، پێوەندی فۆرماسیونەکان لەگەڵ دۆخی هاوچەرخ‌و ئەو زەمانە مەعریفی‌و کلتوریەیە کە کۆمەڵگا تێا دەژی.

فۆرماسیونەکان تەنیا کەرەسەیەکی ویشکی رواڵەتی‌و سەخت نین، بەڵکە هەر فۆرماسیونێک لەهەناوی خۆێدا هەڵگری جەوهەرو زاتێکی مەعریفی و دەلالەتێکی کلتوری‌و هزریە کە مرۆڤ‌و کۆمەڵگا لەگەڵ زەمان گرێ دەداتەوە. پێوەندناسی نێوان فۆرماسیون‌و تاک، فۆرماسیون‌و کۆمەڵگا لەراستی‌دا حەولێکە بۆ ناسینی گونجاوێتی فۆرماسیونەکان لەگەڵ هزر و ئەندێشە، لەگەڵ ئاسۆو ئامانجکەن‌و لەگەڵ زەمان‌و سەردەم.

بەهەر رێژەیەک هەناوو دەروونی فۆرماسیونەکان لەگەڵ هزرو عەقڵییەتی بەرۆژو سەردەم رێکبخرێتەوەو ئەو رێکخستنەوەیە لەسەیرورەتێکی بەردەواما بێت، ئەوا ئاسۆی ئامانجەکان رونترو تاک‌و کۆمەلگاکان لەبەرەو پێش چوون دان.

پانۆفسکی لەسەر ئەو باوەرەیە کە بەخزمەت گرتنی فۆرمی کۆن‌و ماوە بەسەرچوی رواڵەتی‌و مانایی‌و پێ‌داگری لەسەر ئەوە کە ئەو فۆرمانە هەڵگری پەیام‌و دەلالەتی هاوچەرخن، دەبێتە هۆی پنگ خواردن لەمێژو دابران لەئەمرۆو داهاتوو، پانۆفسکی لەسەر ئەو باوەرەیە کە ئەو رەوتە دەبێتە هۆی کەلێنێکی مێژوی‌و هەڵەیەکی مێژوویی، چون نە ئەمرۆ رابردووەو نەرابردو ئەمرۆکەیە، بەڵکە پێویستە مێژو وەک گشتێکی هەرچەند کارتێکەر بەڵام دابراو لەمرۆکە فەرزبکرێت‌و پێویستە لەدەلاقەی عەقڵییەتی مێژۆیی خۆی پێناسە بکرێت‌و خوێندنەوەی بۆ بکرێت، لەهەمان کاتیشه‌دا پێویستە ئەمرۆکە بەعەقڵییەتی هاوچەرخ پێناسە بکرێت‌و خوێندنەوەی بۆ بکرێت، ئەو رەوتە بەباوەری پانۆفسکی دەبێتە هۆی ئەوەکە لەجیات پەرەی نۆستالۆژی‌و فەخرێکی روت بەمێژو بۆ سەرپۆش دانان لەسەر کەمایەسێکانی ئەمرۆ، فۆرمێکی بەرۆژی گەورە لەگوێن فۆرمی مێژوویی بەلەخۆ گرتنی کاکڵ‌و بنەما رواڵەتی‌و ماناییەکانی سازبوونی ئەمرۆ و داهاتوویەکی فەخری ساز بکرێتەوە.

بەردەوامی کورد لەسەر بەخزمەت گرتنی فۆرماسیونی عەقڵی، کلتووری، کردەوەیی‌و رواڵەتی چەپی ئۆرتۆدۆکسی کە بەرهەمی جیرانێتی، دۆخی ستراتژیکی کورد لەژێۆپۆلەتیکی جیهانی‌و ناوچەیی، ئاراستەی سیاسەتی ئەو دەسەڵاتانەی کە کورد لەگەڵیان لەتێکهەڵچون‌و بەربەرەکانی دابوە، لەتەنیشت دۆخی کۆمەڵایەتی کۆمەلگای کوردی بوەو ئەوی خستۆتە بەرەی چەپ، بەلەبەر چاوگرتنی ئەوەیکە کە ئیتر چەپی ئۆرتۆدۆکسی چ وەک پیکهاتەو فۆرماسیونیکی حکومی‌و چ وەک فۆرماسیونیکی هزری‌و مانایی ئیتر تەنیا لەکتێبە مێژوییەکان دا ناویان دێت، دەشی بگوترێت کە بەمانای دابران لەئەمرۆو لەجیهانی هاوچەرخە، بۆیە کورد پێویستە کە لەفۆرماسیونە کۆنەکان داببرێت و روو لە فۆرماسیوۆنێکی هاوچەرخ بکات، فۆرماسیونێکی کە بەربەرە بەکەمرەنگ کردنەوەی چەک‌و رەهەندی نیزامی و پررەنگتر کردنەوەی رەهەندی سیاسی رو لەقوڵایی ستراتژیکی کۆمەڵگا بکات.

* فۆرماسیون لێرە هەم مەبەست فۆرماسیونی سەخت‌و رواڵەتیە هەم مەبەست فۆرماسیونی هزری‌و مانائیە.