۱۳۹۶ بهمن ۲۳, دوشنبه

"لە ئێگۆوە بەرەو سووژە"

شاهۆ حوسێنی
غیابی ڕوانگەیەکی بەڕۆژ وسەردمیانە لەسووژە و دووپاتی روانگەیەکی کۆن و شووناس‌خوازانە لە سووژە لەناو کوردا بێ‌گومان قەیرانێکی جیدیە.
ڕوانگەی بزاڤی‌سیاسی‌کورد بۆسەر سووژەی‌کوردی ڕوانگەیەکی شووناس‌خوازانەیە، واتە سووژەی گرێ‌دەداتەوە وقەتیس دەکاتەوە لە جەغزێکی‌داخراودا، بۆوێنە بزاڤی‌ئایینی‌و بناژۆخوازی ئایینی‌، سووژەی‌کوردی دادەبەزێنێتە ئەو ئاستەی‌کە شووناسی‌ئەو بەپێوانەی شووناسی‌ئایینی دیاری دەکرێت‌و پێناسە دەکرێت.بزاڤی چەپی ئۆرتۆدۆکسی، شووناسی سووژەی‌کوردی بەشووناس‌و پێناسەی چینایەتی دیاری دەکات.بزاڤی ناسیونالیستی‌کوردیش، شووناسی‌کوردی بەشووناس‌و پێناسەی‌نەتەوەیی دیاری‌دەکات.
 
واتە کۆی‌گشتی بزاڤەکانی ناو کۆمەڵگای‌کوردی شووناسی‌تاکی‌کورد دەبەستنەوە بەشووناسێکی‌تایبەت، واتە تاکی کورد دادەبەزێننە ئاستی ئۆبژەی‌سووژەیەکی‌دەسکردی‌مرۆیی وەک ئایدۆلۆژی، جا چ‌ئایینی بێت، چ‌چەپی ئۆرتۆدۆکسی و چ‌ناسیونالیستی، ئەو مۆدێلە لەسووژەی شووناس‌خوازانە، سۆبژێکتویتە دادەبەزێنێتە ئاستی ئێگۆیەکی‌ئاگا.
 ئەگەر باوەڕمان بەوەهەیە کەسووژەی‌کوردی وەک ئێگۆ کێشەیەو سەرچاوەی‌قەیرانەو پێویستە لێی‌تێ پەڕ بین، ئەدی‌چی لەجیاتی دەتوانین دابنێن، لاکان دەپرسێت ئەگەر مرۆڤ مەحەکی هەمووشتێکە، ئەدی مەحکی‌مرۆڤ چیە؟ لاکان لەنێوان‌سووژەو ئێگۆ جیاوازی‌دادەنێت، ئەو پێی‌وایە کەئێگۆ تەنیا سیمای‌خواست، ئایدەو ئامانجەکانی مرۆڤە. ئاستێک‌کەمناڵ لەتەمەنی شەش‌تا هەژدەمانگی کاتێ لەئاوێنەدا خۆی‌دەبینێت، لە ئەزموونی فرەپارچەیی دەگوزەرێتو دەگاتە ئەزموونی یەکپارجەیی‌شووناس، لاکان‌دەڵێت کەئەو ئێگۆیە سیمای‌ڕاستەقینەی مرۆڤ‌نیە بەڵکە ئێگۆی ئەوی‌ترو بێگانە لەگەڵ‌مرۆڤە، واتە بوونێک بەرهەم‌دێت کە ئەوی‌ترە، ئەو ڕەوتە هیچ‌کات بەباوەڕی لاکان ناتوانێت کەتایبەت‌مەندی ناکۆکی‌و ناڕێکی‌مرۆڤ لەناو بەرێت‌و هیچ‌کات لەناوناچێت، لاکان ئەوڕەوتە بەبەرهەمی هێژمۆنی‌و دەسەڵاتی ئەو موحیت‌و کۆمەڵگایەدەزانێت کەمرۆڤ تیا لەدایک‌دەبێت‌و گەورە دەبێت، واتە لەناو کەسایەتی‌و مێنتالیتەی مرۆڤا دڕاێژراوەو مرۆڤ دووپاتیان دەکاتەوە.
 
تەفسیری‌سیاسی ئەو باسەی لاکان نیشان‌دەری هێژمۆنی‌و جێ پەنجەی‌دەسەڵاتە لەسەر بنەماکانی بەدی‌هاتنی سۆبژێکتویتە، واتەسووژە کاتێک‌دەتوانێت هەبێ‌و ببێت کەیاساکانی بەستێنی‌نمادین رەچاوبکات، واتە سووژە دەبێتە مەدلوولێک لەناو بازنەی‌دەسەڵاتی دال‌دا. ئەوە لەکاتێکدایە کەلەکۆمەڵگا مۆدێرنەکان پێوەندێکان پێچەوانەیە، واتە ئەوە تاکە وەک‌دال، هزرو ئایدەی‌مەدلوول بەرهەم‌دێنێت، واتە ئەوەمرۆڤەکانن وەک‌سووژە، خوڵقێنەری شووناسی حیزب‌و ئایدەسیاسی، کۆمەڵایەتی، کلتووری و ئابوورێکانن وەک‌مەدلوول، لەکاتێکدا لەکۆمەڵگای‌کوردیدا ئەوەحیزب‌و ئایدەکانن وەک‌دال کەحەولی خوڵقاندنی‌سووژەی دەدەن وەک‌مەدلوول. واتە لەناو ئەمەی‌کوردا تەنیا ئەوە ئێگۆیەکی‌ئاگایە بەرهەم‌دێت، کەئاگایانە ئەو شتەی‌کەبەرهەمیان هێناوە رەچاوی دەکات، ئیتر نەبۆتەسووژە چوون‌مەدلوولە، بەڵام لەکۆمەڵگا مۆدێرنەکان ئەوەمرۆڤە وەک‌دال خوڵقێنەری مەدلوولە، واتە لەئێگۆ تێ‌پەریوەو بۆتەسووژە.

مێژووی کورد

 جگە لە مێژووی کورد هیچ مێژوویەک لە ئێران بوونی نیە